Ministerstwo Energii zapewnia, ze nowa ustawa o efektywności energetycznej zapewni pełne wdrożenie dyrektywy unijnej, która zobowiązuje państwa członkowskie UE do osiągnięcia określonego poziomu oszczędności energii w terminie do końca 2020 r. Zastąpi ona dotychczasowe regulacje prawne w zakresie efektywności energetycznej obowiązujące w Polsce od 2011 roku.
Wdrożenie rozwiązań zaproponowanych w ustawie zwiększy efektywność energetyczną polskiej gospodarki, jej konkurencyjność i stan środowiska naturalnego. Proponowane regulacje przyczynią się także do oszczędnego i efektywnego korzystania z energii oraz wpłyną na wzrost liczby inwestycji energooszczędnych.
Krajowy plan działań efektywności energetycznej
Zgodnie z ustawą minister energii będzie opracowywał co 3 lata Krajowy plan działań dotyczący efektywności energetycznej. Jego kluczowe elementy to:
- opis planowanych programów zawierających działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej w poszczególnych sektorach gospodarki;
- określenie krajowego celu w zakresie efektywności energetycznej;
- informacja o osiągniętej oszczędności energii, głównie w przesyłaniu lub dystrybucji, dostarczaniu oraz końcowym zużyciu energii;
- strategia wspierania inwestycji w renowację budynków zawierającą: wyniki dokonanego przeglądu budynków znajdujących się w Polsce, określenie sposobów ich przebudowy lub remontu, dane szacunkowe o możliwej do uzyskania oszczędności energii w wyniku ich modernizacji.
Pierwszy Krajowy plan działań dotyczący efektywności energetycznej minister energii musi przekazać Komisji Europejskiej do 30 kwietnia 2017 r.
Środki poprawy efektywności energetycznej
W nowych przepisach doprecyzowano zasady stosowania przez jednostki sektora publicznego środków poprawy efektywności energetycznej. W konsekwencji w wykazie dodano nowy środek, jakim jest ?wdrażanie systemu zarządzania środowiskowego?. Wprowadzono też regulację, zgodnie z którą jednostka sektora publicznego może realizować i finansować przedsięwzięcia na podstawie umowy o poprawę efektywności energetycznej.
Obowiązek nabywania efektywnych energetycznie produktów
Na organy władzy publicznej w Polsce nałożony zostanie obowiązek nabywania efektywnych energetycznie produktów lub zlecania wykonania usług, a także nabywania lub wynajmowania efektywnie energetycznych budynków. Organy władzy publicznej zobowiązane zostały również do wypełniania zaleceń dotyczących efektywności energetycznej w budynkach modernizowanych i przebudowywanych, należących do Skarbu Państwa. Ponadto powinny wdrażać rozwiązania zwiększające efektywność energetyczną np. poprzez nabywanie i użytkowanie budynków o bardzo dobrej charakterystyki energetycznej.
Białe certyfikaty
Do nowej ustawy został przeniesiony system świadectw efektywności energetycznej tzw. białe certyfikaty, który obowiązuje w Polsce od początku 2013 r. Jest to mechanizm stymulujący i wymuszający zachowania energooszczędne. Świadectwa można uzyskać jedynie za przedsięwzięcia o najwyższej efektywności energetycznej, tj. skutkujące zwiększeniem oszczędności energii przez odbiorców końcowych, a także zmniejszeniem strat w przesyle i dystrybucji energii elektrycznej, ciepła i gazu.
Wydawanie świadectw efektywności energetycznej ma zachęcić m.in. przedsiębiorstwa energetyczne i odbiorców końcowych (oraz inne podmioty zobowiązane) do podjęcia działań inwestycyjnych, które przyspieszą osiągnięcie krajowego celu efektywności energetycznej. Wpłyną także na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i innych szkodliwych substancji do atmosfery.
Odchodzenie od opłaty zastępczej
W projekcie ustawy przewidziano także stopniowe odchodzenie od uiszczania opłaty zastępczej, która zwalniała z obowiązku podejmowania działań na rzecz zwiększania efektywności energetycznej. W 2016 r. opłata będzie mogła obejmować jeszcze 30 proc. zakresu nałożonego obowiązku, natomiast w 2017 r. – 20 proc., a w 2018 r. jedynie 10 proc. Oznacza to zwiększenie obowiązku w zakresie realizacji przedsięwzięć proefektywnościowych. Jednocześnie od wejścia w życie ustawy obowiązek ten określony jest, jako uzyskiwanie w każdym roku oszczędności energii finalnej w wysokości 1,5 proc. rocznej sprzedaży energii odbiorcom końcowym.
Rezygnacja z przetargów
W nowelizacji zrezygnowano z przeprowadzania przetargu, na podstawie którego Prezes URE dokonywał wyboru przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej, za które można było uzyskać świadectwa efektywności energetycznej. Rozwiązanie to znacznie przyspieszy wydawanie takich świadectw. Nie będą one już wydawane za przedsięwzięcia, których realizacja została zakończona.
Audyty energetyczne przedsiębiorstw
W projekcie ustawy znalazł się nowy rozdział pn. Zasady przeprowadzania audytu energetycznego przedsiębiorstwa. Do zlecenia lub przeprowadzenia audytu energetycznego (co 4 lata) będzie zobowiązany przedsiębiorca, określony w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, z wyjątkiem mikro, małego i średniego przedsiębiorcy. Zwolniony zostanie z tego przedsiębiorca posiadający system zarządzania energią (określony we właściwych normach) lub mający system zarządzania środowiskowego ? jeżeli w ich ramach przeprowadzono audyt energetyczny przedsiębiorstwa. Audyt będzie przeprowadzał podmiot niezależny od audytowanego przedsiębiorcy. Musi mieć jednak odpowiednią wiedzę i doświadczenie zawodowe w tej dziedzinie.
Kary za nieprzestrzeganie przepisów
Kary za nieprzestrzeganie przepisów ustawy ustala Prezes URE w drodze decyzji administracyjnej. W projekcie ustawy zapisany został natomiast katalog kar, takich jak np. brak uiszczenia opłaty zastępczej czy nie przeprowadzenie audytu energetycznego przedsiębiorstwa. Wskazano też sytuacje, kiedy prezes URE będzie mógł odstąpić od wymierzenia kary.
Ustawa wejdzie w życie 30 dni od jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.