Trzech laureatów Tytułu ?Człowiek Roku Polskiej Ekologii?

Krakowski Alarm SmogowyZa działania w 2015 roku tytuł ?Człowiek Roku Polskiej Ekologii? został przyznany trzem laureatom ? liderom Krakowskiego Alarmu Smogowego oraz inspiratorom działań na rzecz czystego powietrza w Krakowie i w innych regionach Polski.

Wygłaszając w imieniu Kapituły Laudację Grzegorz Wiśniewski powiedział: Konkurs na Człowieka Roku Polskiej Ekologii od 16 lat wyłania osoby – autorytety w dziedzinie ochrony środowiska,  które w sposób ponadprzeciętny zasłużyły się dla ochrony środowiska, nie bacząc na trud prac podjętych dla dobra wspólnego.

Tytuł Człowieka Roku Polskiej Ekologii za 2015 rok przypadł Annie Dworakowskiej, Andrzejowi Gule i Ewie Lutomskiej ? liderom Krakowskiego Alarmu Smogowego i inspiratorom działań na rzecz czystego powietrza w Krakowie i w innych polskich miastach i regionach.

Tytuł wędruje do osób, które w zmaganiach ze smogiem, najpierw w swoim mieście a potem w całej Polsce, doprowadziły do nowelizacji  ustawy ? Prawo ochrony środowiska. Dzięki dokonanej zmianie wszystkie sejmiki wojewódzkie uzyskały prawo podejmowania uchwał w sprawie zapobiegania negatywnym oddziaływaniom na ludzi i środowisko poprzez wprowadzanie ograniczenia eksploatacji instalacji grzewczych, w których w efekcie spalania paliw emitowane są do atmosfery szkodliwe dla naszego zdrowia emisje. Małopolska już skorzystała z uzyskanej możliwości prawnej do skutecznej walki ze smogiem. Uchwała Radnych Sejmiku ograniczy stosowanie węgla i śmieci jako paliwa od września 2019 roku.

W niezwykłej kilkuletniej historii dojrzewania całej Polski do ?ustawy antysmogowej? trójka laureatów, która tę historię tworzyła, przeszła pełną zwrotów i upadków drogę do celu jakim jest czyste powietrze dla nas wszystkich nim oddychających. Na początku chcieli poprawić jakość powietrza na swojej ulicy, w swoim mieście, potem w swoim regionie. Działając solidarnie, wspierając się w trudnych momentach, Ania, Ewa i Andrzej podejmowali coraz większe zadania. Walcząc ze smogiem w Krakowie, dali możliwość poprawy stanu powietrza w całym kraju. Przełamali powszechne przekonanie, że emisje z lokalnych palenisk w Polsce mają status nieprzezwyciężalnych zjawisk obiektywnych. Udowodnili, że smog to nie naturalny stan rzeczy ale efekt ludzkiego oportunizmu i błędu zaniechania.

Laureaci to niezwykła trójka ?bojowników? w walce ze smogiem i prawdziwie ?kompletny? ? jak jeszcze nigdy w historii Konkursu – ?Człowiek  Polskiej Ekologii?.  Udźwignięcie problemu wymagało i młodości ? aby nie bać się burzyć tego co skostniałe,  i determinacji ? aby podnosić się przy kolejnych trudnościach,  i umiejętności współpracy ? aby radzić sobie gdy trudności się piętrzyły,  i mądrości  – aby umieć omijać pułapki zakrojonych na szeroką skalę działań społecznych.

Pułapek i niesprzyjających okoliczności było wystarczająco dużo, aby idea walki ze smogiem w Krakowie spaliła na przysłowiowej panewce. Laureatom trzeba było pójść pod prąd oficjalnej polityki promowania masowego spalania węgla w lokalnych paleniskach, ale jednocześnie działać tak aby nie zrazić do końca polityków. Potem ? gdy już widać było sukces na horyzoncie ? zdołali uniknąć pułapki upolitycznienia i pokusy wciągnięcia w grę polityczną. Trzeba było im zmobilizować opinię publiczną, ale najpierw musieli narazić się sąsiadom i głośno powiedzieć, że to Krakowianie trują siebie i turystów przyjeżdzających do Królewskiego Miasta i że zmiana sytuacji wymaga wysiłku i nie obędzie się bez kosztów. Sejmik Województwa Małopolskiego musiał zrozumieć problem Krakowa, uznać że to problem wszystkich mieszkańców i całego regionu. Potem Krakowski Alarm Smogowy musiał  znaleźć sojuszników w Warszawie i w całej Polsce, a następnie przekonać ustępujący Parlament, aby uchwalił prawo ograniczające ? bezpośrednio po raz pierwszy w historii – sprzedaż węgla, a w końcu skutecznie poprosić nowego Prezydenta aby ustawę podpisał.

Wymagało to niezwykłej koncentracji Laureatów na zasadniczym ogólnospołecznym celu. Ale równie ważna była droga do celu i umiejętność włączenia coraz szerszych kręgów obywateli oraz autorytetów społecznych i mediów.

Długi marsz po czyste powietrze i sztafeta po zdrowie publiczne zakończyły się wymiernym i spektakularnym sukcesem uwieńczonym zmianą prawa. Są to fakty absolutnie wystarczające, aby tytuł Człowiek Polskiej Ekologii 2015 trafił do Ani, Andrzeja i Ewy. Niekwestionowaną zasługą laureatów jest dokonanie zmiany w myśleniu Polaków o konieczności walki z emisjami w najbliższym otoczeniu oraz przekonanie polityków i urzędników o społecznej potrzebie ochrony atmosfery. Na konsekwentnie budowanym, dzięki pracy Laureatów, kapitale świadomości ekologicznej obywateli i na dokonanej zmianie postaw wobec środowiska można wiele jeszcze w Polsce zmienić, zmienić na lepsze.

W imieniu Całej Kapituły, życzę Wam Drodzy Laureaci tytułu Człowiek Polskiej Ekologii 2015, aby dokonana przez Was niewątpliwie dobra zmiana dała Wam siłę do upowszechnienia i urzeczywistnienia idei czystego powietrza, a nam wszystkim wiarę w możliwość przekraczania  przez Polaków kolejnych barier prawnych i świadomościowych oraz obalania mitów o nieopłacalności ochrony środowiska i niemożności dokonania zmian w polskiej energetyce.

Wręczenie nagrody odbyło się 21 kwietnia 2016r. podczas inauguracji obchodów Światowego Dnia Ziemi 2016 w Bibliotece Narodowej.